جینسینگ گیاهی درمانگر

جینسینگ (ginseng) شامل 11 گونه گیاهی از جنس پاناکس و خانواده آرالیاسه است که از دیرباز برای پیشگیری و درمان بسیاری از امراض و بیماری­ها استفاده می­شود. تاثیرات دارویی این گیاه بر روی سرطان، دیابت، مشکلات قلبی عروقی، آغاز عملکرد ایمنی بدن و عملکرد سیستم عصبی و خواص آنتی اکسیدانی آن در برابر تنش­های مختلف شناخته شده است.

ترکیبات شیمیایی

جینسینوزایدها که از گروه ساپونین­ها می­باشند، مهمترین ترکیبات دارویی این گیاه را تشکیل می­دهند. در واقع ریشه این گیاه حاوی 2/3 درصد جینسینوزاید است که از نظر مقداریRg1 ، Rc ، Rd، Re، Rb1، Rb2 و Rb0 مهمترین آنها هستند. جینسینگ آمریکایی نسبت به سایر گونه­ های این گیاه مانند جینسینگ آسیایی از جینسینوزاید بیشتری برخوردار است.

خواص درمانی

 1- تقویت سیستم ایمنی

عصاره­ های آبی این گیاه حاوی اسیدهای آمینه، مواد معدنی، ساپونین­ها و انواع مختلفی از ترکیبات محلول در آب با وزن مولکولی کم هستند. تصور می­شود که مصرف این گیاه بتواند به تقویت سیستم ایمنی در برابر بیماریها کمک کند. به عنوان مثال گزارش شده است که این عصاره تولید سیتوکین را در یک مدل موش مبتلا به عفونت ریه توسط باکتری سودوموناس آئروژینوزا تعدیل کرده است. همچنین در سلولهای ریه گروه تحت درمان با عصاره این گیاه تولید اینترفرون (IFN-γ) و فاکتور نکروز تومور)  (TNF-α بیشتر شده است.

2- عملکرد ضد سرطانی

مهمترین سلاح­ در جنگ علیه سرطان تشخیص زود هنگام و برداشتن تومور توسط جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی است. همچنین تلاش­هایی برای ایجاد ژن درمانی نیز وجود دارد. با این حال، نتایج مفید کمتر از حد ایده آل بوده است. امروزه، تلاش برای شناسایی محصولات طبیعی به­ عنوان عوامل شیمی درمانی بسیار مورد توجه است. یکی از کاندیداهای امیدوار کننده برای پیشگیری از سرطان جینسینگ است. مستندات علمی نشان می­دهند، افرادی که داروهای حاصل از این گیاه را مصرف می­کنند، کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان معده، ریه، کبد، لوزالمعده، تخمدان­ها، روده بزرگ و حفره دهان قرار دارند. اگرچه مخلوط پیچیده­ ای از ترکیبات در این گیاهان وجود دارد، اما جینسینوزایدها اکثراً مسئول اثرات دارویی این گیاه بوده و Rg3 و Rh2 به عنوان عمده ساپونین­های ضد سرطان فعال شناخته می­شوند.

3- بهبود دیابت

امروزه دیابت یکی از مهمترین مشکلات بهداشت جهانی است. بیش از 90٪ از بیماران مبتلا به دیابت، مبتلا به دیابت نوع 2 هستند که با افزایش سن، فعالیت بدنی پایین و سبک نادرست غذایی ارتباط مثبتی دارد. مطالعات حیوانی تأیید می­کند که ریشه ­های پاناکس جینسینگ و سایر گونه­ های این گیاه، از جمله نوع آمریکایی، دارای اثرات ضد فشار خون و قند خون هستند. مستندات علمی نشان می­دهد كه استفاده از این گیاه باعث كاهش گلوكز ناشتا، كاهش وزن بدن، افزایش مصرف گلوكز و تنظیم انسولین در بیماران دیابتی شده است. علاوه بر این، نوع آمریکایی این گیاه، توانایی کاهش قند خون بعد از غذا در افراد سالم را نیز دارد. به تازگی، مشاهده شد که تجویز خوراکی ریشه این گیاه توانایی بهبود مقاومت به انسولین در موشهای دارای رژیم غذایی غنی از فروکتوز را داشته است. این مشاهدات حاکی از آن است که جینسینگ برای بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 و افراد غیر دیابتی برای جلوگیری از پیشرفت دیابت مفید است.

4- بهبود عملکرد سیستم عصبی

بیماری آلزایمر نوعی اختلال عصبی برانگیخته وابسته به سن است و بیشتر به دلیل کاهش تدریجی حافظه و در نتیجه زوال عقل در سالمندان شناخته شده است. نتایج تحقیقات علمی نشان می­دهد که جینسینوزایدها دارای اثرات مثبت در عملکرد سیستم عصبی بوده و در تقویت حافظه و یادگیری و اقدامات محافظت کننده عصبی برای پیشگیری از تخریب نورون موثر هستند.

5- کاهش وزن

مطالعات متعددی نشان داده است که مصرف این گیاه هنگامی که با یک رژیم غذایی سالم و ورزش همراه باشد، می تواند به کاهش وزن و چربی بدن کمک کند. مطالعات حیوانی نشان داده است كه این گیاه بر متابولیسم چربی­ها تأثیر می­گذارد، به طوری كه بدن چربی كمتری را جذب می­كند. از طرفی دیگر،  چربی را كه جذب می­كند سریعتر می ­سوزاند. راه دیگری که این گیاه بر متابولیسم تأثیر می­گذارد از طریق تأثیر آن بر هورمونهای لپتین، انسولین و آدیپونکتین است که همگی نقش مهمی در متابولیسم چربی و کلسترول دارند. اعتقاد بر این است که جینسینوزایدها برای تحریک چربی در سطح مولکولی عمل کرده که به نوبه خود منجر به تولید انسولین بیشتر و کاهش مصرف مواد غذایی و در نتیجه منجر به کاهش وزن می­شود.

6- ایجاد انرژی

تعدادی از اجزای موجود در جینسینگ (مانند الیگوپپتیدها و پلی ساکاریدها) با کاهش تنش اکسیداتیو و افزایش تولید انرژی در سلول باعث افزایش انرژی بدن و کاهش خستگی می شوند. چندین مطالعه بزرگ در این زمینه انجام شده است. در یک مطالعه بیماران سرطانی از نظر مشکلات عمده ناشی از خستگی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مصرف این گیاه گذشته از مزایای بارز عدم خستگی زیاد؛ سبب افزایش تمرکز و انرژی شده و همچنین باعث می شود افراد در طول روز فعالیت بیشتری انجام دهند و بنابراین کالری بیشتری بسوزانند.

7- کاهش التهاب

التهابات به شکل مستقیم یا غیر مستقیم در سیستم قلبی عروقی، دستگاه تنفسی، استخوانها، مفاصل و حتی عملکرد اعصاب تأثیر می­گذارد. مصرف این گیاه میتواند به کاهش این التهابات کمک کند. نکته جالب این است که امروزه معتقد هستند که احتمالاً بسیاری از فواید این گیاه که از مدتها قبل شناخته شده­اند، به خاصیت ضد التهابی آن مربوط می­شده­ است.

نکته: بهتر است قبل از مصرف این گیاه دارویی حتما با یک پزشک متخصص تغذیه مشورت کنید. چراکه مصرف بیش از اندازه آن نیز می­تواند مشکلاتی را ایجاد کند.