سبد خرید شما خالی است
ویتامین C ، یا اسید اسکوربیک یک ویتامین محلول در آب است که به دلیل نقش خود در پشتیبانی از سیستم ایمنی و تعدیل آن معروف شده است. توانایی ویتامین C در اهدای سریع الکترون، از آن یک آنتی اکسیدان موثر ساخته و باعث شده است که بتواند در برابر آسیب اکسیدانی رادیکالهای آزاد از بدن محافظت کند. رادیکالهای آزاد از آلاینده های محیطی (مانند دود سیگار) یا متابولیسم طبیعی سلولها در بدن ایجاد می‌شوند و فرد را در معرض خطر بیماری و پیری زودرس قرار می‌دهند. وجود ویتامین سی همچنین برای رشد طبیعی و ترمیم بافت همبند ضروری است و کمبود آن باعث اختلالات جدی می‌شود. به دلیل فقدان بعضی از آنزیمهای موثر در مسیر بیوسنتز ویتامین سی، بدن انسان قادر به ساختن آن نیست و بنابراین باید از طریق مواد غذایی یا مکملها تامین شود. با توجه به ظرفیت کم بدن برای ذخیره سازی ویتامینهای محلول در آب، مصرف منظم، کافی و روزانه ویتامین سی جهت ادامه حیات ضروری است.
ویتامین C یک ویتامین محلول در آب است که به دلیل نقش خود در پشتیبانی از سیستم ایمنی معروف شده است
سیستم ایمنی یک شبکه چند وجهی و پیچیده از اندامها، بافتها، سلولها، پروتئینها و مواد شیمیایی تخصصی است که به منظور محافظت از میزبان در برابر طیف وسیعی از عوامل بیماری زا مانند باکتریها، ویروسها، قارچها، انگلها و همچنین سلولهای سرطانی تکامل یافته است. این ساختارها به روشهای گوناگون و بسیار پیچیده با یکدیگر تعامل دارند و از دو راه اصلی شامل ایمنی هومورال (توسط آنتی بادیها) و ایمنی سلولی (توسط سلولهای ایمنی مانند ماکروفاژها، سلولهای کشنده طبیعی و لنفوسیتهای T ) از بدن محافظت می‌کنند. ویتامین سی در جنبه های مختلف سیستم ایمنی بدن، به ویژه عملکرد سلولهای ایمنی، نقشهای مهمی ایفا می‌کند و در غیاب آن عملکرد این سیستم دچار اختلال می‌شود. در این قسمت نقشهای اصلی ویتامین C در سیستم ایمنی به طور خلاصه مورد بررسی قرار می‌گیرد:
افزایش عملکرد فاگوسیت ها
فاگوسیت ها نوعی از گلبولهای سفید خون هستند که عوامل بیماری زا و ذرات خطرناک وارده به بدن را احاطه کرده، می‌خورند و پس از آن هضم و خنثی می‌شوند. ویتامین C باعث افزایش تولید اکسید نیتروژن توسط فاگوسیتها می‌شود که عامل مهمی در از بین بردن عوامل بیماری زا است. بعلاوه، ویتامین سی در سلولهای فاگوسیت کننده مانند نوتروفیل‌ها باعث کموتاکسی، تولید گونه‌های اکسیژن واکنش پذیر و در نهایت از بین بردن میکروبها می‌شود. نقش ویتامین سی در پاکسازی نوتروفیل‌های از بین رفته نیز باعث کاهش نکروز و آسیب احتمالی بافت در محل عفونت می‌شود.
افزایش تعداد لنفوسیت ها
لنفوسیتهای T نوعی گلبول سفید و بخش جدایی ناپذیر ایمنی سلولی هستند. ویتامین C تکثیر این لنفوسیتها را افزایش داده، با مهار آپوپتوز (مرگ برنامه ریزی شده سلول) در آنها، به زنده نگه داشتن این سلولها کمک می‌کند. ویتامین C همچنین در تولید لنفوسیت های B موثر است. لنفوسیتهای B گلبولهای سفیدی هستند که آنتی بادی ها را تولید و ترشح می‌کنند. آنتی بادیها بخشی از پاسخ ایمنی هومورال (ایمنی با واسطه آنتی بادی) هستند و در پاسخ به ورود عوامل بیماریزا و آنتی ژنهای مهاجم ترشح می‌شوند. بعلاوه، ویتامین سی از فعالیت سلولهای کشنده طبیعی پشتیبانی می‌کند. این سلولها لنفوسیتهای کوچکی هستند که مستقیماً به سلولهای مهاجم (مانند سلولهای سرطانی) حمله کرده، آنها را از بین می‌برند. ویتامین سی از GMP حلقوی (cGMP) در لنفوسیتها نیز پشتیبانی می‌کند.GMP حلقوی در پاسخهای ایمنی نقش اساسی ایفا می‌کند و وجود آن برای تولید مثل و تمایز طبیعی سلولهای ایمنی اهمیت دارد.
افزایش تولید سیتوکین‌ها و پروستاگلاندین‌ها
سیتوکین‌ها توسط گلبولهای سفید خون تولید می‌شوند و نوعی پروتئین ارتباطی هستند که پاسخ ایمنی را تقویت می‌کنند. پروستاگلاندین‌ها هم در واقع هورمون‌هایی هستند که فرآیندهای فیزیولوژیکی گوناگون، از جمله تنظیم عملکرد لنفوسیتهای T را، کنترل می‌کنند. ویتامین C به افزایش تولید هر دو کمک می‌کند.
حفاظت از سد دفاعی پوست
ویتامین C با تقویت تولید کلاژن، پوست را سالم نگه داشته، به آن کمک می‌کند تا به عنوان یک سد عملکردی مانع از ورود عوامل بیماریزا به بدن شود. ویتامین سی همچنین باعث تسریع و تقویت ترمیم زخمهای ایجاد شده در پوست می‌شود.
سایر نقشهای ویتامین C
ویتامین C از راههای زیر نیز سیستم ایمنی را پشتیبانی می‌کند:
پژوهشگران در حال بررسی تأثیرات دوزهای بالای ویتامین C وریدی (IV) بر ویروس کرونا هستند. نتایج بعضی پژوهشها نشان می‌دهد که این دوزها ممکن است باعث کوتاه شدن مدت اقامت بیماران در ICU و جلوگیری از نیاز آنها به دستگاه ونتیلاتور باشد. اما نقش درمان کننده ویتامین سی در این مورد تاکنون تایید نشده و این ویتامین هنوز جزئی از استاندارد برنامه درمانی کووید-19 نیست.
علیرغم نتایج نوید بخش بعضی مطالعات انجام شده، ویتامین سی هنوز جزئی از استاندارد برنامه درمانی کووید-19 نیست
منابع دریافت ویتامین C
منابع غذایی
منابع ویتامین C فراوان و بسیار فراتر از آب پرتقال است. این ویتامین حیاتی در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات شامل مرکبات، گوجه فرنگی، سیب زمینی، توت فرنگی، فلفل دلمه‌ای سبز و قرمز، کلم بروکلی، کیوی و غیره موجود است. البته باید توجه کرد که گرم کردن یا نگهداری طولانی مدت منابع ویتامین سی، میزان آن را کاهش می‌دهد.
مکملها
بیشتر مکمل‌های ویتامین C 250 تا 1000 میلیگرم آن را تامین می‌کنند. مصرف مکمل ویتامین سی تا 2000 میلیگرم در روز هم مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما باید توجه کرد که ویتامین سی اضافی در بدن ذخیره نمی‌شود و اضافی آن از طریق ادرار دفع می‌شود. بعلاوه، مصرف دوزهای بالای آن ممکن است باعث اسهال شود. بنابراین بهتر است این مکملها توسط افرادی که در معرض کمبود هستند، و تحت نظارت متخصص تغذیه مصرف شود. رعایت یک رژیم غذایی متعادل و حاوی مقدار توصیه شده از میوه‌ها و سبزیجات نیاز افراد سالم را تامین می‌کند.
منابع اصلی ویتامین سی دریافتی انسان میوه‌ها، سبزیجات، و مکملها هستند
مقدار ویتامین C مورد نیاز برای جلوگیری از کمبود ویتامین سی نسبتاً کم و حدود 10 میلیگرم در روز است. اما با توجه به آسیب پذیر بودن این ویتامین، مقدار توصیه شده آن بسیار بیشتر و 70 میلیگرم در روز است. یک رژیم غذاییسالم که حاوی میوه و سبزیجات باشد حاوی 100 تا 200 میلیگرم ویتامین سی در روز، غلظت آن را در خون افراد سالم اشباع می‌کند. میزان مورد نیاز ویتامین C در زنان شیرده، افرادی که سیگار می‌کشند، سالمندان، و افرادی که در معرض خطر بیماریهای عفونی قرار دارند بیشتر است.
اگر رژیم غذایی حاوی 100 تا 200 میلیگرم ویتامین C باشد، نیاز روزانه افراد سالم را به خوبی پوشش می‌دهد.
